نحوه جراحی دندان عقل
دندان‌های عقل، که به عنوان دندان‌های آسیاب سوم نیز شناخته می‌شوند، آخرین دندان‌هایی هستند که در دهان رشد می‌کنند و معمولاً بین سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی ظاهر می‌شوند. در بسیاری از موارد، این دندان‌ها به دلیل کمبود فضای کافی در فک یا رشد نادرست نیاز به جراحی دارند. جراحی دندان عقل یک روش جراحی رایج در دندانپزشکی است که با هدف برداشتن این دندان‌ها انجام می‌شود. در این مقاله، به بررسی فرآیند نحوه جراحی دندان عقل، تکنیک‌های مختلف آن و نکات مهم پس از جراحی می‌پردازیم.
دلایل نیاز به جراحی دندان عقل
جراحی دندان عقل معمولاً به دلایل مختلفی انجام می‌شود که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود:
- نهفتگی دندان عقل: در بسیاری از موارد، دندان‌های عقل به دلیل کمبود فضای کافی در فک نمی‌توانند به‌طور کامل از لثه بیرون بیایند و به‌طور ناقص یا به‌صورت نهفته رشد می‌کنند. دندان عقل نهفته می‌تواند باعث درد، عفونت و ایجاد مشکلات دیگری مانند آسیب به دندان‌های مجاور شود.
- عفونت و التهاب: در صورتی که دندان عقل به‌درستی رشد نکند، می‌تواند باعث تجمع باکتری‌ها و غذا در نواحی اطراف شود که منجر به عفونت لثه و التهاب می‌شود.
- پوسیدگی دندان عقل: به دلیل موقعیت دشوار دندان عقل در انتهای دهان، تمیز کردن آن با مسواک و نخ دندان سخت‌تر است. این موضوع باعث می‌شود که دندان‌های عقل بیشتر در معرض پوسیدگی قرار گیرند.
- فشار به دندان‌های دیگر: دندان عقل ممکن است به دندان‌های مجاور فشار بیاورد و باعث به‌هم‌ریختگی ساختار دندانی شود.
مراحل جراحی دندان عقل
جراحی دندان عقل یک فرآیند چند مرحله‌ای است که بسته به وضعیت دندان و پیچیدگی جراحی، ممکن است از یک ساعت تا چند ساعت طول بکشد. در ادامه به بررسی مراحل اصلی این جراحی پرداخته می‌شود:
۱. مشاوره و ارزیابی اولیه
قبل از هر نوع جراحی دندان عقل، دندان‌پزشک یا جراح دهان و فک با بیمار مشاوره می‌کند. در این جلسه، بیمار در مورد وضعیت دندان‌های عقل خود و مشکلات احتمالی صحبت می‌کند. همچنین دندان‌پزشک با استفاده از رادیوگرافی پانورامیک یا تصویر برداری سه‌بعدی، وضعیت دندان عقل، موقعیت دقیق آن نسبت به سایر دندان‌ها و ساختارهای مهم مانند عصب‌های فکی را بررسی می‌کند.
۲. بی‌حسی یا بیهوشی
برای جراحی دندان عقل، بسته به پیچیدگی جراحی و نیازهای بیمار، از بی‌حسی موضعی، آرام‌بخش داخل وریدی یا در موارد خاص بیهوشی عمومی استفاده می‌شود. بی‌حسی موضعی به‌طور مستقیم در ناحیه اطراف دندان تزریق می‌شود و باعث بی‌حس شدن آن ناحیه می‌شود. در موارد پیچیده‌تر یا زمانی که بیمار اضطراب زیادی دارد، از آرام‌بخش یا بیهوشی عمومی برای آرامش بیمار استفاده می‌شود.
۳. ایجاد برش در لثه
پس از بی‌حسی، جراح دهان و فک با ایجاد یک برش کوچک در لثه به دندان عقل دسترسی پیدا می‌کند. اگر دندان عقل به‌طور کامل نهفته باشد، ممکن است لازم باشد بخشی از استخوان فک نیز برداشته شود تا جراح بتواند دندان را خارج کند.
۴. تکه‌تکه کردن دندان
در برخی موارد، به دلیل موقعیت دندان یا اندازه آن، جراح تصمیم می‌گیرد دندان عقل را به تکه‌های کوچک‌تر تقسیم کند. این تکنیک به جراح کمک می‌کند تا دندان را به‌طور ایمن و با کمترین آسیب به بافت‌های اطراف از محل خارج کند. این مرحله به‌ویژه زمانی مفید است که دندان عقل به‌شدت نهفته باشد.
۵. خارج کردن دندان
پس از تکه‌تکه کردن دندان (در صورت نیاز)، جراح به‌آرامی قطعات دندان را از حفره استخوانی خارج می‌کند. در این مرحله، جراح باید بسیار دقت کند تا به عصب‌ها و بافت‌های اطراف آسیب وارد نشود. این مرحله از جراحی ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد، بسته به میزان پیچیدگی و شرایط بیمار.
۶. بخیه زدن
پس از خارج کردن دندان، جراح حفره باقی‌مانده در لثه را تمیز می‌کند تا از عفونت جلوگیری شود. سپس برش ایجاد شده را با بخیه‌های قابل جذب یا غیرقابل جذب می‌بندد. بخیه‌های قابل جذب به‌طور خودکار پس از چند روز جذب می‌شوند، اما بخیه‌های غیرقابل جذب نیاز به کشیدن دارند.
۷. قرار دادن گاز استریل
در پایان جراحی، یک گاز استریل در محل جراحی قرار داده می‌شود تا به کنترل خونریزی کمک کند. بیمار باید این گاز را به‌مدت چند ساعت نگه دارد تا خونریزی متوقف شود و لخته خون تشکیل شود.
تکنیک‌های جراحی دندان عقل
- جراحی دندان عقل ساده: این نوع جراحی برای دندان‌هایی انجام می‌شود که به‌طور کامل از لثه بیرون آمده‌اند و مشکلی در دسترسی به آن‌ها وجود ندارد. این نوع جراحی معمولاً نیاز به برداشتن استخوان فک ندارد و نسبت به جراحی‌های پیچیده‌تر ساده‌تر است.
- جراحی دندان عقل نهفته: در این نوع جراحی، دندان عقل به‌طور کامل یا جزئی درون لثه یا استخوان فک قرار دارد. این جراحی نیاز به تکنیک‌های پیچیده‌تری دارد و ممکن است استخوان فک نیز باید برداشته شود.
- جراحی دندان عقل با لیزر: در برخی موارد، جراح از لیزر برای برش لثه و حتی تکه‌تکه کردن دندان استفاده می‌کند. لیزر باعث کاهش خونریزی، تورم و درد پس از جراحی می‌شود.
مراقبت‌های پس از جراحی دندان عقل
مراقبت‌های پس از جراحی دندان عقل برای جلوگیری از عفونت، تسریع روند بهبود و کاهش درد بسیار مهم هستند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مراقبت‌های پس از جراحی اشاره می‌شود:
۱. کنترل خونریزی
پس از جراحی، ممکن است چند ساعت اول خونریزی خفیفی مشاهده شود. بیمار باید گاز استریل را به مدت حداقل ۳۰ تا ۶۰ دقیقه روی محل جراحی نگه دارد. در صورت ادامه خونریزی، می‌توان از گاز جدید استفاده کرد. همچنین، باید از خوردن و نوشیدن مواد داغ خودداری کرد تا خونریزی تشدید نشود.
۲. مدیریت درد و تورم
درد و تورم پس از جراحی دندان عقل طبیعی است و ممکن است تا چند روز ادامه داشته باشد. استفاده از مسکن‌های تجویزشده توسط دندان‌پزشک، مانند ایبوپروفن یا استامینوفن، می‌تواند به کاهش درد کمک کند. همچنین استفاده از کمپرس یخ به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی گونه می‌تواند تورم را کاهش دهد.
۳. رعایت بهداشت دهان
در روزهای اول پس از جراحی، باید از مسواک زدن ناحیه جراحی‌شده خودداری کرد. اما دهان باید با آب نمک ولرم شست‌وشو داده شود تا از تجمع باکتری‌ها جلوگیری شود. همچنین، بیمار باید از مکیدن، سیگار کشیدن یا نوشیدن با نی پرهیز کند تا از تشکیل لخته خون محافظت شود.
۴. رژیم غذایی مناسب
پس از جراحی، بیمار باید از مصرف غذاهای سفت و سخت خودداری کند و از غذاهای نرم و سرد مانند ماست، پوره سیب‌زمینی و اسموتی‌ها استفاده کند. مصرف مایعات به مقدار کافی نیز اهمیت دارد، اما نوشیدنی‌های خیلی گرم یا اسیدی باید اجتناب شود.
۵. استراحت کافی
استراحت پس از جراحی بسیار مهم است. بیمار باید به‌مدت چند روز از فعالیت‌های شدید بدنی پرهیز کند و در هنگام خواب، سر خود را با استفاده از چند بالش بالا نگه دارد تا خونریزی و تورم کاهش یابد
آشنایی بیشتر با کلینیک دندانپزشکی آتیه ایرانیان
